Số liệu mới từ Tổng cục Hải quan cho thấy, tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam trong nửa đầu tháng 9/2024 đạt 14 tỷ USD, giảm 6,73 tỷ USD so với nửa cuối tháng 8. Mặc dù một số nhóm hàng chủ lực ghi nhận sự sụt giảm nhẹ, nhiều doanh nghiệp vẫn lạc quan về triển vọng tăng trưởng trong những tháng cuối năm nhờ sự cải thiện trong tình hình logistics và giá cước vận tải.
Xuất siêu hơn 18 tỷ USD
Bão Yagi có thể là một trong những nguyên nhân khiến xuất khẩu giảm nhẹ trong nửa đầu tháng 9. Cơn bão đã gây gián đoạn chuỗi cung ứng tại một số tỉnh thành phía Bắc, làm chậm trễ việc giao hàng qua đường biển. Ngoài ra, các nhà máy trong khu vực bị ảnh hưởng có thể đã phải tạm ngừng hoặc giảm công suất, dẫn đến sự sụt giảm sản lượng xuất khẩu. Các nhóm hàng xuất khẩu chủ lực như máy vi tính, điện tử, và máy móc đều giảm so với tháng trước. Ngược lại, một số mặt hàng nông sản như rau quả, thủy sản, và cà phê vẫn giữ được mức tăng trưởng khá. Tính từ đầu năm đến ngày 15/9, tổng kim ngạch xuất khẩu cả nước đạt 279,38 tỷ USD.
Ở chiều ngược lại, trong nửa đầu tháng 9, kim ngạch nhập khẩu đạt 14,55 tỷ USD, giảm gần 3 tỷ USD so với nửa cuối tháng 8/2024. Tính đến ngày 15/9, tổng kim ngạch nhập khẩu cả nước đạt 261,34 tỷ USD.
Như vậy, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu tính đến thời điểm này đạt 540,72 tỷ USD, trong đó khối doanh nghiệp FDI thực hiện gần 367 tỷ USD, và cán cân thương mại xuất siêu 18,04 tỷ USD.
Mặc dù xuất nhập khẩu giảm do ảnh hưởng của bão Yagi, nhiều doanh nghiệp vẫn lạc quan về triển vọng tăng trưởng trong những tháng cuối năm. Một tin tốt là giá cước vận tải biển quốc tế đã giảm trên tất cả các tuyến, đặc biệt là tuyến châu Á – Bờ Tây nước Mỹ và tuyến châu Âu, với mức giảm từ 20-30%. Ông Trần Chí Dũng, Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam, chia sẻ: “Một số hãng tàu đã triển khai các tuyến đi thẳng từ Việt Nam đến Bờ Tây nước Mỹ, rút ngắn thời gian vận chuyển xuống còn 20 ngày, tiết kiệm chi phí đáng kể cho doanh nghiệp.”
Tín hiệu tốt từ logistics
Các tuyến vận tải khác cũng ghi nhận mức giảm từ 15-25%, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp xuất khẩu tăng trưởng. Nhờ giá cước vận tải giảm, một số doanh nghiệp đã tăng hơn 20% sản lượng xuất khẩu thép kết cấu xây dựng sang các thị trường như Mỹ, châu Âu, Canada và Nhật Bản. Dự kiến, đơn hàng xuất khẩu sẽ tiếp tục tăng thêm 10% trong thời gian tới. Ngoài ra, số lượng chuyến tàu và mật độ tàu tăng lên giúp việc giao hàng trở nên nhanh chóng và hiệu quả hơn, hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng thị trường và tiếp cận khách hàng mới vì tàu có thể cập nhiều cảng mới.
Theo Cục Hàng hải Việt Nam, trong 7 tháng đầu năm, sản lượng hàng hóa thông qua các cảng biển trên toàn quốc đã đạt gần 500 triệu tấn, tăng 15% so với cùng kỳ năm 2023. Điều này cho thấy khả năng thông thương qua hệ thống cảng biển của Việt Nam đang được cải thiện mạnh mẽ, đáp ứng tốt nhu cầu vận chuyển hàng hóa quốc tế. Đặc biệt, tại khu vực cảng nước sâu Cái Mép – Thị Vải, sản lượng container xuất nhập khẩu trong cùng kỳ đạt 3,329 triệu TEU, tăng 38,4%, khẳng định vai trò quan trọng của cảng này trong việc kết nối Việt Nam với các thị trường toàn cầu.
Tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp
Trong quý IV sắp tới, các cơ quan chức năng đưa ra khuyến cáo các doanh nghiệp cần theo dõi sát tình hình thị trường giá cước vận tải biển toàn cầu, nhằm đưa ra những giải pháp ứng phó kịp thời trong trường hợp thị trường có biến động tiêu cực. Đây là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp duy trì tính cạnh tranh và đảm bảo hiệu quả hoạt động xuất nhập khẩu, đặc biệt khi thị trường thế giới vẫn còn nhiều bất định.
Ông Trần Thanh Hải – Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) nhận định, nền kinh tế toàn cầu vẫn đối diện với nhiều rủi ro khó đoán định, trong đó bao gồm các xung đột quốc tế đang leo thang như giữa Nga – Ukraine và mới đây là giữa Israel – Hamas. Căng thẳng có dấu hiệu lan rộng ra các quốc gia lân cận, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu. Cuộc chiến chống lạm phát tại nhiều nước cũng vẫn là một thách thức lớn, đặc biệt trong bối cảnh các quốc gia lớn như Mỹ và EU áp dụng chính sách tiền tệ thắt chặt, khiến tình hình kinh tế trở nên khó lường hơn.
Ông Hải cũng cảnh báo về vấn đề công suất dư thừa tại Trung Quốc, điều này có thể gia tăng áp lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Khi nhu cầu tiêu dùng toàn cầu suy giảm, các mặt hàng giá rẻ từ Trung Quốc có khả năng được đẩy mạnh xuất khẩu sang các quốc gia khác, đe dọa đến thị trường xuất khẩu của Việt Nam.
Tuy nhiên, ông Trần Thanh Hải lạc quan rằng, xuất khẩu của Việt Nam sẽ chắc chắn vượt qua mục tiêu tăng trưởng trên 6% đã đề ra từ đầu năm. Nếu điều kiện thuận lợi tiếp tục duy trì, xuất khẩu cả năm thậm chí có thể đạt mức tăng trưởng hai con số, nhờ vào nỗ lực của các doanh nghiệp trong việc đa dạng hóa thị trường và tận dụng tốt các cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do (FTA).
Trong thời gian tới, để thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu, Bộ Công Thương sẽ triển khai một loạt các giải pháp cụ thể nhằm hỗ trợ doanh nghiệp. Các đơn vị thuộc Bộ sẽ liên tục cập nhật thông tin về diễn biến thị trường xuất khẩu cho các hiệp hội ngành hàng, giúp doanh nghiệp kịp thời điều chỉnh kế hoạch sản xuất và định hướng tìm kiếm đơn hàng từ các thị trường tiềm năng. Việc duy trì đều đặn các hội nghị xúc tiến thương mại với hệ thống Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài sẽ giúp doanh nghiệp tiếp cận nhanh chóng những cơ hội mới. Trong
Bộ Công Thương cũng sẽ chỉ đạo hệ thống Thương vụ Việt Nam thường xuyên cung cấp thông tin về tình hình thị trường quốc tế, cũng như các quy định, tiêu chuẩn và điều kiện từ phía các quốc gia nhập khẩu có thể tác động đến hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam. Những thông tin này sẽ được khuyến nghị tới các địa phương, hiệp hội và doanh nghiệp để họ chuẩn bị chiến lược kinh doanh phù hợp.
Bên cạnh đó, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục đàm phán và ký kết các hiệp định thương mại tự do (FTA) với những đối tác thương mại tiềm năng, mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp Việt Nam thâm nhập vào các thị trường quốc tế. Để tối ưu hóa các lợi ích từ các FTA đã thực thi, Bộ sẽ triển khai đa dạng các hình thức quảng bá, cả trực tiếp và trực tuyến, nhằm giới thiệu các ưu đãi, lợi thế từ các FTA đến cộng đồng doanh nghiệp, giúp họ tận dụng tốt nhất các cơ hội phát triển xuất khẩu.
Nguồn: Vietnam Business Forum
