Thủ tướng: Cần Nghị quyết của Chính phủ về phát triển HTX gắn tái cơ cấu nông nghiệp

Ngày 19/5, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã làm việc với lãnh đạo Bộ NN&PTNT về tình hình thực hiện nhiệm vụ của ngành, một số nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách trong thời gian tới và giải quyết các kiến nghị, đề xuất của ngành với vai trò bệ đỡ của nền kinh tế.

Giải ‘lời nguyền’ bằng phát triển hợp tác xã

Báo cáo về tình hình phát triển của ngành Nông nghiệp, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Minh Hoan cho biết 5 năm qua, Bộ đã hoàn thành khối lượng lớn các công việc”. Đến hết năm 2020 và cả 5 năm 2016 – 2020, có 15/15 chỉ tiêu chủ yếu của ngành đều đạt và vượt mục tiêu đề ra, nổi bật như tốc độ tăng trưởng GDP toàn ngành 5 năm đạt 2,62%/năm, năm 2020 tăng 2,68%; tổng kim ngạch xuất khẩu 5 năm hơn 190 tỷ USD, trong đó năm 2020 đạt 41,53 tỷ USD; tỷ lệ che phủ rừng năm 2020 đạt 42%, cao hơn so với mức 40,7% của năm 2015; Thu nhập cư dân nông thôn đạt 43 triệu đồng/người, tăng 1,92 lần năm 2015.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính làm việc với lãnh đạo Bộ NN&PTNT.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng, quá trình phát triển vẫn còn nhiều yếu tố thiếu bền vững, tăng trưởng thiếu ổn định; những yếu kém nội tại của ngành, mặc dù đã được khắc phục nhưng chưa đáp ứng được đòi hỏi của nền sản xuất hàng hoá tập trung, quy mô lớn và tiêu chuẩn cao từ thị trường quốc tế.

Bộ trưởng Hoan chỉ ra thách thức lâu nay, là điểm nghẽn, mà ông ví von là 3 “lời nguyền”, đó là sự manh mún, tự phát, nhỏ lẻ trong nền sản xuất nông nghiệp. “Nếu không giải quyết được lời nguyền này thì sự phát triển của nông nghiệp sẽ luôn đụng trần, cả về năng suất, sản lượng, giá trị gia tăng, sức cạnh tranh hàng hóa…”. Do đó, việc phát triển kinh tế hợp tác, hợp tác xã (HTX) là câu chuyện sống còn, là nền tảng để vượt qua “lời nguyền” nêu trên.

Với mục tiêu đặt ra đến năm 2025 đạt tốc độ tăng trưởng GDP toàn ngành từ 2,5 – 3%, kim ngạch xuất khẩu 48 – 50 tỷ USD, thời gian tới, Bộ trưởng NN&PTNT nêu rõ, ngành xác định tạo những bước chuyển mạnh mẽ. Đó là chuyển đổi mô hình tăng trưởng, tiếp tục cơ cấu lại nông nghiệp trong bối cảnh mới.

Chuyển từ tư duy “sản xuất nông nghiệp” sang tư duy “kinh tế nông nghiệp”; coi nông nghiệp là ngành kinh tế, mục tiêu cốt lõi là hiệu quả. Chuyển từ “Chuỗi liên kết cung ứng nông sản” sang “Chuỗi liên kết giá trị ngành hàng”. Chuyển từ “nền nông nghiệp sản lượng cao” sang “nền nông nghiệp công nghệ cao, sinh thái, trách nhiệm, bền vững”… Ngoài ra, quan tâm phát triển thị trường xuất khẩu, chú trọng phát triển thị trường nội địa với sức tiêu thụ của khoảng 100 triệu dân.

Đặc biệt, “ngành Nông nghiệp cần chuyển từ mục tiêu “hỗ trợ kinh tế hộ” sang “hỗ trợ kinh tế hợp tác, tập trung nâng cao năng lực và hiệu quả hoạt động của HTX nông nghiệp và các hình thức hợp tác khác. Từng bước chuyên nghiệp hóa hoạt động của các chủ thể. Ngoài việc quan tâm thu hút doanh nghiệp lớn, cần có chính sách mạnh để “cân bằng, hỗ trợ doanh nghiệp lớn với doanh nghiệp vừa và nhỏ, HTX, kinh tế hộ”, Bộ trưởng NN&PTNT nhấn mạnh.

Tổ chức mô hình HTX nông nghiệp phù hợp tình hình mới 

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, thành tích của ngành NN&PTNT trong nhiệm kỳ qua và những tháng đầu năm 2021 góp phần quan trọng vào ổn định tình hình đất nước, đồng thời thúc đẩy công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Với thành quả như vậy, diện mạo, cảm quan, môi trường sinh thái, không gian sống của nông nghiệp, nông thôn, nông dân được cải thiện đáng kể. Đời sống vật chất, tinh thần của người nông dân ngày càng nâng cao.

Về các khó khăn, vướng mắc, tán thành với ý kiến của Bộ NN&PTNT, Thủ tướng nhấn mạnh một số nội dung. Đó là, phải xác định trụ cột chính của ngành là nông nghiệp, nông thôn và nông dân, các trụ cột này sẽ góp phần tiếp tục ổn định chính trị và thúc đẩy phát triển công nghiệp hóa và hiện đại hóa đất nước.

Về mối quan hệ giữa các trụ cột, Thủ tướng nói rõ thêm, nông dân phải là trung tâm, nông thôn là nền tảng và nông nghiệp là động lực. “Người nông dân phải là chủ thể, là trung tâm. Mọi hoạt động của các đồng chí phải xoay quanh người nông dân, phải nâng cao đời sống tinh thần vật chất cho họ”, Thủ tướng  nói đồng thời khẳng định đây là điều quan trọng nhất.

Bên cạnh đó, nguồn lực bên ngoài là quan trọng, đột phá, đó là khoa học quản lý, khoa học công nghệ, là nguồn vốn…

Đặc biệt, Người đứng đầu Chính phủ lưu ý Bộ NN&PTNT cần tập trung nguồn lực cho 3 đột phá chiến lược, “đừng làm manh mún”. Phải khai thác hiệu quả trên đất, nâng cao giá trị gia tăng, chứ không chỉ nghĩ đến trồng lúa, ngô, khoai, sắn. Cần sử dụng hiệu quả đất nông nghiệp và tổ chức mô hình HTX nông nghiệp phù hợp với tình hình mới.

Về nhiệm vụ trọng tâm, Thủ tướng cho rằng, cần phát triển mạnh mẽ, hợp lý hệ thống HTX gắn với tái cơ cấu ngành NN&PTNT, nhất trí cho rằng cần xây dựng một nghị quyết của Chính phủ về vấn đề này.

Tán thành đề xuất của Bộ NN&PTNT về Chương trình OCOP (mỗi xã một sản phẩm) quốc gia 2021 – 2025, Thủ tướng đánh giá, Chương trình góp phần thúc đẩy sản xuất quy mô lớn. Chương trình cần xác định 5 điểm quan trọng: Xác định thương hiệu sản phẩm; Quy hoạch vùng nguyên liệu; Có doanh nghiệp để có đầu vào, đầu ra; Phải có sự tham gia của ngân hàng; Áp dụng khoa học công nghệ.