Hệ số nợ ảnh hưởng đến sự ổn định rủi ro vỡ nợ không chỉ phụ thuộc vào hệ số nợ mà còn nhiều yếu tố khác như rủi ro hoạt động, áp lực cạnh tranh, nên hệ số nợ nên là tiêu chí sàng lọc rủi ro đầu vào
Phản hồi Bộ Tài chính về việc góp ý dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 155/2020/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Chứng khoán, đồng thời, trên cơ sở ý kiến của doanh nghiệp, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng cần cân nhắc một số nội dung liên quan tới điều kiện hệ số nợ của doanh nghiệp khi phát hành trái phiếu ra công chúng.
Theo dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 155/2020/NĐ-CP, khái niệm nợ làm căn cứ để xác định hệ số nợ nhưng lại chưa quy định rõ nợ chỉ bao gồm nợ vay hay toàn bộ nợ phải trả của doanh nghiệp.
Theo phản ánh của doanh nghiệp, thông lệ các giao dịch huy động tài chính trong và ngoài nước với các ngân hàng, định chế tài chính đánh giá và xác định về chỉ số an toàn tài chính của bên vay chỉ xét trên hệ số nợ ròng, tức là nợ vay trừ đi tiền trên vốn chủ sở hữu.
Trong khi đó, toàn bộ nợ phải trả bao gồm rất nhiều khoản mục khác, không chỉ vợ vay, mà còn các khoản nghĩa vụ không mang tính chất nợ như người mua trả tiền trước, doanh thu chưa thực hiện…, hay các khoản quỹ như quỹ khen thưởng, phúc lợi; quỹ bình ổn giá.
Xem xét quy định tương tự với lĩnh vực bất động sản – lĩnh vực đầu tư được coi là có độ rủi ro thì hệ số nợ được tính là tổng tỷ lệ dư nợ vay tại tổ chức tín dụng, dư nợ trái phiếu doanh nghiệp, tức bản chất là nợ vay, mà không tính toàn bộ khoản nợ phải trả. Do đó, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc làm rõ nợ phải trả theo hướng chỉ bao gồm nợ vay và nợ thuê tài chính ngắn hạn, dài hạn
Ngoài ra, hệ số nợ đối với các tập đoàn kinh tế đa ngành thì theo dự thảo đang quy định một hệ số nợ chung áp dụng cho tất cả các doanh nghiệp, bất kể quy mô. Quy định như vậy dường như chưa hợp lý. Các doanh nghiệp lớn thường kinh doanh trong những lĩnh vực đòi hỏi vốn lớn, do đó có hệ số nợ cao tự nhiên hơn các doanh nghiệp nhỏ. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp lớn thường ít chịu áp lực cạnh tranh từ các đối thủ hơn doanh nghiệp nhỏ, nên các bên cho vay vẫn chấp nhận cho doanh nghiệp lớn vay thêm tiền dù có hệ số nợ cao hơn.
Xem xét quy định tương tự với lĩnh vực bất động sản, vốn được cho là có độ rủi ro cao thì Nghị định 96/2024/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Kinh doanh bất động sản thì cho phép hệ số nợ của dự án lên đến 5,67 lần với bất động sản có quy mô lớn như trên 20 ha.
VCCI cũng lưu ý rằng, bản thân chỉ số hệ số nợ có ảnh hưởng đến sự ổn định của doanh nghiệp, nhưng rủi ro vỡ nợ thì không chỉ phụ thuộc vào hệ số nợ mà còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như rủi ro hoạt động, áp lực cạnh tranh… nên quy định về hệ số nợ chỉ nên tiêu chí sàng lọc rủi ro đầu vào.
Xuất phát từ quan điểm nói trên, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc bổ sung quy định cho phép các công ty mẹ có vốn điều lệ lớn, có thể lấy mốc 10.000 tỷ đồng thì sẽ được phép áp dụng hệ số nợ lớn hơn như là 5.
