Kinh doanh có trách nhiệm là một nội hàm quan trọng của văn hoá kinh doanh; là “chìa khoá” nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo dựng uy tín cho doanh nghiệp.
“Sức mạnh mềm” của quốc gia và doanh nghiệp
Theo Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công, văn hoá là nền tảng phát triển, là sức mạnh mềm của mỗi quốc gia, dân tộc, mỗi tập thể, mỗi doanh nghiệp cũng như mỗi cá nhân. Văn hoá kinh doanh là một bộ phận của văn hóa dân tộc, là biểu hiện của văn hóa dân tộc trong các hoạt động sản xuất kinh doanh. Chủ trương xuyên suốt của Đảng, Nhà nước là phát triển kinh tế luôn đi đôi với phát triển văn hóa. Văn hóa phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội.
Tại Nghị quyết 41-NQ/TW ngày 10/10/2023 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát huy đội ngũ doanh nhân Việt Nam trong thời kỳ mới đã đề ra nhiệm vụ xây dựng văn hóa kinh doanh gắn với bản sắc dân tộc và tiếp cận được tinh hoa văn hóa kinh doanh thế giới.
Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công cho biết, trong hành trình xây dựng, phát triển đất nước, đội ngũ doanh nhân Việt Nam đã và đang không ngừng lớn mạnh cả về số lượng lẫn chất lượng. Tuy nhiên, việc xây dựng văn hoá kinh doanh và bản sắc văn hoá kinh doanh của doanh nghiệp Việt Nam vẫn chưa được quan tâm tương xứng.
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế, bước vào kỷ nguyên mới, việc xây dựng đạo đức, văn hóa kinh doanh trở thành nhiệm vụ vừa cấp bách, vừa lâu dài, mang tính chiến lược trong phát triển đội ngũ doanh nhân Việt Nam. Đến năm 2045, để Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, yêu cầu bắt buộc là đội ngũ doanh nhân Việt Nam phải có đạo đức, văn hóa kinh doanh ngang tầm thế giới. Doanh nhân Việt Nam phải có chung một hệ giá trị tư tưởng, triết lý kinh doanh, có bản sắc và những giá trị văn hoá kinh doanh đem lại sức mạnh mềm và nâng cao năng lực cạnh tranh trong hội nhập.
Xây dựng đạo đức, văn hoá kinh doanh là nhiệm vụ chung, lâu dài, đòi hỏi sự tham gia của toàn xã hội; trong đó, các hiệp hội, tổ chức đại diện cộng đồng doanh nhân, doanh nghiệp đóng vai trò quan trọng. Theo Chủ tịch Phạm Tấn Công, thời gian qua VCCI đã chủ động tổ chức nhiều hoạt động nhằm xây dựng và lan toả đạo đức, văn hoá kinh doanh Việt Nam.
Ngày 19/5/2022, nhân dịp Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, VCCI đã công bố và phát động thực hiện 6 quy tắc đạo đức Doanh nhân gồm: tạo ra giá trị kinh tế cho xã hội; tuân thủ pháp luật; minh bạch, công bằng, liêm chính; sáng tạo, hợp tác, cùng phát triển; tôn trọng thiên nhiên, bảo vệ môi trường; yêu nước, có trách nhiệm với xã hội và gia đình. Đến nay, 6 quy tắc này đã được Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa vào sách giáo khoa Giáo dục Kinh tế và Pháp luật lớp 11 để dạy cho các em học sinh. Bên cạnh đó, VCCI cũng đang tích cực triển khai thực hiện đề án “Thúc đẩy xây dựng đạo đức doanh nhân, văn hóa hóa kinh doanh trong cộng đồng doanh nhân, doanh nghiệp Việt Nam giai đoạn 2024-2030”. Diễn đàn Văn hoá doanh nhân năm 2025 với chủ đề Kinh doanh có trách nhiệm là một trong số những hoạt động thực hiện đề án.
Nâng cao năng lực cạnh tranh
Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công chia sẻ, “kinh doanh có trách nhiệm là một nội hàm quan trọng của văn hoá kinh doanh. Kinh doanh có trách nhiệm đã và đang được các doanh nghiệp Việt Nam coi là chìa khoá để góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh, tạo dựng uy tín của doanh nghiệp và cả quốc gia; giảm thiểu các rủi ro, nhất là rủi ro pháp lý cho doanh nghiệp cũng như quốc gia trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng”.
Thực hành kinh doanh có trách nhiệm không chỉ dừng lại ở việc liêm chính, kinh doanh tuân thủ pháp luật mà còn phải thực hiện các biện pháp đánh giá rủi ro và giải quyết các nguy cơ tiềm ẩn đối với các yếu tố con người, xã hội và môi trường. Theo quy định Liên Hiệp quốc, kinh doanh có trách nhiệm có nghĩa là nhà kinh doanh phải tuân thủ các quy định của pháp luật để đảm bảo quyền con người, bảo vệ môi trường, thực hiện các trách nhiệm về quan hệ lao động cũng như trách nhiệm giải trình về mặt kinh tế, tài chính đối với nhà nước như thuế, các báo cáo tài chính… Ngoài ra, trong trường hợp pháp luật của quốc gia chưa đảm bảo đủ cho các điều kiện này, các nhà kinh doanh cần chủ động điều chỉnh hoạt động phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế.
Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công khẳng định, kinh doanh có trách nhiệm đã và đang là xu hướng kinh doanh quan trọng, là biện pháp hữu hiệu để đạt được các mục tiêu phát triển bền vững. Các doanh nghiệp ngày càng nhận thức rõ là họ không thể phát triển bền vững nếu xã hội không phát triển.
Bên cạnh đó, việc tham gia giải quyết các vấn đề xã hội như môi trường hay thể hiện trách nhiệm với các bên liên quan trong hoạt động của mình có thể là cơ hội xây dựng mô hình kinh doanh mới hiệu quả và bền vững hơn cho các doanh nghiệp. Các doanh nghiệp trên thế giới nói chung và doanh nghiệp Việt Nam nói riêng đang áp dụng phổ biến bộ tiêu chí ESG (môi trường, xã hội và quản trị doanh nghiệp) để đánh giá mức độ phát triển bền vững và tác động phi tài chính của một doanh nghiệp. Thực hành ESG được xem là phương thức cụ thể để doanh nghiệp thể hiện triết lý kinh doanh có trách nhiệm.
Theo Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã nhận thấy, về lâu dài, lợi nhuận và lợi tức đầu tư của doanh nghiệp phải được xem xét trong bối cảnh rộng hơn, bao hàm các vấn đề về kinh tế, xã hội và trách nhiệm của doanh nghiệp. Doanh nghiệp đã quan tâm đến lợi ích của xã hội và bảo vệ môi trường nhiều hơn là những yêu cầu theo quy định của pháp luật như giải quyết vấn đề lao động việc làm, các vấn đề môi trường (bao gồm biến đổi khí hậu, khai thác và sử dụng hiệu quả tài nguyên, phòng ngừa ô nhiễm), đấu tranh chống nạn hối lộ, tham nhũng cho đến việc tham gia và phát triển cộng đồng. Như vậy, các doanh nghiệp kinh doanh có trách nhiệm không chỉ đóng góp vào kết quả kinh tế mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng môi trường sống bền vững và quản trị tốt thông qua chuỗi cung ứng.
Nhấn mạnh thúc đẩy thực hành kinh doanh có trách nhiệm là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của VCCI, Chủ tịch Phạm Tấn Công cho biết thêm, những năm qua VCCI đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ban, ngành tổ chức nhiều hoạt động để vận động, nâng cao hiệu quả trong việc thực hành kinh doanh có trách nhiệm tại các doanh nghiệp, góp phần đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững của doanh nghiệp cũng như của toàn nền kinh tế.
“VCCI đã xác định việc xây dựng đạo đức doanh nhân, văn hóa kinh doanh là một trong ba nhiệm vụ đột phá trong nhiệm kỳ này. Chúng tôi cam kết tiếp tục đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp trong việc xây dựng chuẩn mực đạo đức kinh doanh, thúc đẩy kinh doanh có trách nhiệm, nâng cao năng lực quản trị và gìn giữ, phát huy những giá trị văn hoá tốt đẹp của dân tộc trong kỷ nguyên mới” – Chủ tịch Phạm Tấn Công khẳng định.
